Klazienaveen is, net als vele andere dorpen in Zuidoost Drenthe, een
veendorp, welke pas in de laatste 100 jaar is ontstaan door de verveningactiviteiten. In
1858 had de Drentsche Veen- en Midden Kanaalmaatschappij het gebied met de naam Kleine
Blok (waar nu Oranjedorp ligt) en Grote Blok (waar nu Klazienaveen Noord ligt) aangekocht.
Als het Oranjekanaal gegraven was zoals gepland, was Klazienaveen nooit ontstaan.
De oorspronkelijke naam van een deel van het veengebied was Barger Oosterveen.
Dit was het gebied "tussen de bruggen" oftewel tussen de Dordsebrug en de Trambrug.
Hier vestigde zich voornamelijk de middenstand. Veel bewoners uit deze omgeving kwamen
oorspronkelijk uit de omgeving van Hoogeveen. Het andere Klazienaveen was Klazienaveen Noord,
waar de vervening al op gang was gekomen en de oorsprong is van het ontstaan van het
huidige Klazienaveen.
In Klazienaveen Noord
ontstonden al snel na het begin van de vervening kleine fabriekjes. De Purit, de
turfstrooiselfabriek Maatschappij Klazienaveen van W.A.Scholten en een ammoniak fabriek die
waar wel gewerkt is maar nooit geproduceerd. Zoals in vele veengemeenschappen was de kerk
ook snel aanwezig. Het was een afsplitsing van de parochie van Erica. Een
Evangelisatiecommissie benoemde in 1904 Willem de Weerd
als voorganger die op 3 april van dat jaar zijn eerste preek hield, in een houten kerkje, bekend
onder de naam "het lokaal". De Weerd preekte "hard" maar mooi. Hij probeerde vooral het
drankmisbruik in het veen te beteugelen.
Klazienaveen heeft lange tijd vrij geïsoleerd gelegen. De tram, die op Erica
reed was een verbetering. Later kwam er ook een verbinding met Ter Apel. De
trambrug dankt zijn/haar naam aan dit vervoermiddel.
Een dokterswoning, een hotel, een schooltje, en een kerk, maar er was ook een echtpaar
die op een prachtige strategische plaats hun eerste stek bouwde. Dat was aan de kruising van
de Brugstraat en het Echtenskanaal. Het Echtenskanaal dankt zijn naam weer aan Van Echten,
de man die voor de daadwerkelijke ontsluiting van het veengebied zorgde door het graven
van de wijken. De heer Echten stond dichterbij de bevolking dan de heer Scholten die
veelal op kantoor in Groningen verbleef.
Aan het Scholtenskanaal zijn door de heer W.A.Scholten huizen voor het
personeel gebouwd. Er waren drie typen, voor bazen, vakmensen en arbeiders. Een
stenen huis was in die tijd een enorme luxe, en staat in schil contrast met de
armoedige veenhuisjes en krotten. In de gevels van veel van die woningen was een
soort ster te zien die gevormd blijkt te zijn door de letters W.A.S.
Op 14 januari 1890 lag het eerste schip klaar om te worden geladen met de
turf van het Klazienaveen, zoals het veengebied gedoopt was. Later zou deze naam
bij Koninklijk Besluit worden vastgelegd. De naam was ontleend aan Klaziena, de
vrouw van W.A.Scholtens. Schipper van dit schip was J.Hazewinkel, die
oorspronkelijk op een zeeklipper (een viermaster) voer.
|