dot Home - start
dot Prehistorie - Archeologie
dot Historie
dot Bewoning per erf
dot Bewoning per jaar

dot Alle straatnamen





dot Laatste wijzigingen
Stuur een e-mail aan Historisch Emmen

Logo Pre-Historisch Emmen

Oudste vermelding Emmen 1139


Bendienplein 5 - Tricotagefabriek De Bendien

De Bendien Emmen
Foto van de opening in juni 1938 van de Bendien door burgemeester J.L. Bouma. Door op een knop te drukken traden de machines in werking.
Foto: R. Boelens.

De Bendien Emmen
In het midden de het badhuis.
Links achteraan is een houten barak afkomstig
van de Spoorstraat Allee. Het deed dienst als kantine en in de jaren '50 ook tijdelijk als kerkgebouw.
Foto: T. van Wieren-Bosklopper.

De Bendien Emmen
Voorgrond: Het badhuis.
Foto: eigen collectie.

De Bendien Weerdingerstraat Emmen
Entreebewijs badhuis van de Bendien.
Foto: P. Pijlman.

De Bendien Weerdingerstraat Emmen
Foto: T. van Wieren-Bosklopper.

De Bendien Emmen
Op de achtergrond staat de heer G.Houthuyzen.
Voor hem zit Ada Derks, zijn latere vrouw die hij op de Bendien heeft leren kennen. Ze kijkt over haar schouder naar achteren. Met gestreepte trui ervoor is mogelijk Betsie Blaa. Op de voorgrond is mogelijk Jantje Strijker.
Foto: T. van Wieren-Bosklopper.

De Bendien Emmen
Foto: T. van Wieren-Bosklopper.

De Bendien Emmen
Foto: T. van Wieren-Bosklopper.

De Bendien Emmen
Foto: T. van Wieren-Bosklopper.

De Bendien Emmen
Foto: H. Reinders.

De Bendien Emmen
Deze betonnen naald, zonder het gesmede opschrift, heeft jarenlang in de voortuin gestaan van de boerderij van Ensing op de hoek van de Weerdingerstraat en de Nijkampenweg. De naald dreigde te verdwijnen, doch is gered door A. Dekker die regelde dat "het monument" op het grasveld tegenover het tegenwoordige Nationaal Archief kwam te staan.
Foto: P. Meilink.

De Bendien Emmen
Foto eind jaren '40, begin jaren '50.
De autobus links heeft kenteken D14674 en stond eind 1945 op naam van Gerhard Schepers, Boslaan 80. In 1950 werd het kenteken overgeschreven op naam van Anne Tinge uit Klijndijk.
Foto: Eigen collectie.

van tot bewoner, eigenaar, ondernemer adres

Noot: Over het algemeen wordt gedacht dat de Bendien aan de Weerdingerstraat stond.
De fabriek stond grotendeels wel aan de Weerdingerstraat maar het adres was Bendienplein.

- - - -
Bron: Archief Gemeente Emmen.

In 1938 vestigde de N.V. Bendien's Confectie fabriek zich in Emmen.

De Bendien Emmen
Genodigden en autoriteiten (waaronder B&W van Emmen) voor de opening gezamenlijk op de foto.
Foto: R. Boelens.

Van oorsprong was dit bedrijf afkomstig uit Almelo. Al voor 1888 was Isaac Bendien actief in de textielbranche. Zo ging hij met paard en wagen langs de deuren om zijn textielwaar aan de man te brengen. In 1888 werd een vennootschap gesloten met de firma Smits en werd begonnen met de fabricage van werkkleding voor mannen.

Op 1 januari 1901 ging Isaac Bendien een vennootschap aan met zijn zoons Jacob en Albert. Vanaf die tijd werd de naam firma Isaac Bendien en zonen. In datzelfde jaar had de firma al 150 mensen in dienst. De firma groeide enorm en had bij haar 40-jarig bestaan een personeelsbestand van 1000 medewerkers.

In 1936 hadden de producten een zo hoog kwaliteitsniveau bereikt dat de firma Bendien voor het eerst een merknaam aan haar producten koppelde. De bekendste werd OXFORD, merknaam voor herenkostuums.

De oorlogsjaren waren voor directeur Albert Bendien zeer moeilijk. Hij werd niet gedeporteerd omdat hij met een niet-joodse vrouw was getrouwd. Hij moest zich wel door niet-joodse bestuurders laten vervangen. Het personeel bleek solidair met hem want gedurende de bezetting werden de nodige grondstoffen verborgen gehouden voor de bezetter. Het personeel, dat hiervan op de hoogte was, heeft dit altijd geheim gehouden voor de bezetter.

De Bendien zou voor de vele werklozen in Zuidoost Drenthe eindelijk werk betekenen. Niet meer in het veen maar in de industrie. De Bendien was een kapitaalkrachtige onderneming en werd door burgemeester J.L. Bouma onder het aangeboden genot van een sigaar, aan de gemeenteraad gepresenteerd. Een echte uitkomst voor de werkloosheid onder mannen is de Bendien niet geweest. Begonnen met 25 naaisters waren het voornamelijk vrouwen die er werk vonden. Het personeelsbestand groeide in 25 jaar tot 560 mensen. In zeer goede tijden verdienden er zelfs 700 arbeiders hun brood. Het personeelsbestand kelderde echter dramatisch naar 45 tijdens de zwarte jaren '40-'45.

De dames kregen eerst een interne opleiding als modinette alvorens ze aan de lopende band kwamen te werken om colberts, broeken, vesten en winterjassen te maken. Klaas Hummel is één van die mensen die samen met de instructrices Hilly Tip, Dinie Schonewille en Annie Koopman de opleiding verzorgde. De kleding die aan de Weerdingerstraat werd geproduceerd werd verkocht onder de namen Oxford (voor de confectie) en Beva voor de werkkleding.

Omwonenden stonden vaak te kijken naar de colonne bussen. Het kijken was daar toch al boeiend vanwege het intensieve rangeren van de goederentreinen. Eerst langs de onbewaakte overweg later kwam er een heuse automatische installatie. Harm van Veenen herinnert zich de vele klanten, die van de ene dag op de andere dag wegbleven, een maatregel van de directie. De snacks werden echter gewoon door Van Veenen op de fabriek bezorgd.

Opvallend was dat velen er met veel plezier gewerkt hebben ondanks dat de directeur, de heer Freese, een strenge man was en het er, mede door de persen en stoomstrijkijzers, vaak warm was. De Bendien was toen al een moderne fabriek want de heer Freese had bedacht dat er gedurende bepaalde tijden van de dag muziek mocht klinken om de werksfeer te verhogen. Ook liet de heer Freese, die gedurende 25 jaar directeur was, een prachtige tuin achter de fabriek aanleggen. De fontein daarvan staat velen in het geheugen gegrift. Het personeel mocht deze tuin pas betreden toen de heer Freese geen directeur meer was.

Naast genoemde zaken deed hij nog meer plezierige dingen voor het personeel. Toen in 1950 de Bendien fabrieken 60 jaar bestonden liet hij ter ere van dit jubileum een badhuis bouwen naast de fabriek. Een ongekende luxe. Hier kon het personeel zich elke vrijdag gratis douchen en de uren werden nog doorbetaald ook. Bendien stelde het badhuis echter ook beschikbaar voor scholen en inwoners van Emmermeer. Het nemen van een douche in het badhuis van Bendien kostte ooit 10 cent, in 1950 vijfentwintig cent, maar wanneer men met meerdere personen uit een gezin ging, kostte een bad twee dubbeltjes. Veel inwoners van Emmermeer hebben aan Gerrie van der Veen laten weten dat ze in de jaren vijftig gebruik hebben gemaakt van het badhuis.

Hoogtepunten voor de fabriek waren ook het kerstontbijt waar het voltallige personeel aan meedeed en het kampioenschap in de bedrijfsvoetbalcompetitie, een optreden van de personeelsmuziekband en het uitstapje naar Almelo toen Bendien 75 jaar bestond en natuurlijk de wandelclub.

Vanaf 1950 tot 1955, toen "Het Ichthus" werd gebouwd, kerkten de Gereformeerden in de kantine van de Bendien. Deze kantine was een houten barak die op de hoek Spoorstraat - Allee had gestaan.

De Bendien Emmen
Kersttafels in de kantine van de Bendien.
Foto: eigen collectie.

Op 18 juni 1963 bestond de Bendien in Emmen 25 jaar, en omdat de fabriek veel had bijgedragen aan de ontwikkeling van Emmen, viel het de eer te beurt dat burgemeester K.H. Gaarlandt onder aanwezigheid van de heren Tj. Bendien, C. Bendien en H. Hesse kon melden dat het plein naast de fabriek officieel de naam Bendienplein kreeg.

De directeuren van de fabriek, Freese, Van der Voet, Smid en Van der Stad woonden in de witte villa op de hoek Oude Roswinkelerweg / Dennenlaan. In dit huis woonde later de huisarts dokter van Vlokhoven. Jammer is dat de grote tuin moest inboeten aan ruimte voor de praktijkruimte.

Nadat er algehele malaise in de textielindustrie was ingetreden, werd de Bendien eerst nog Bendien-Smits waarna het later aan Macintosh werd verkocht.

Ruim 41 jaar bood de Bendien werk aan met name de vele dames. De Bendien, met als oorsprong Almelo, werd op 21 juni 1938 geopend en sloot in 1979 de poorten.

De Bendien Emmen
In 1965 kwam er kennelijk ook een Bendien vestiging in Nieuw-Amsterdam gereed.

Bronnen:
Uitgave uit 19?? van "In en rond Emmen" door de VVV.
Drentse Courant van zaterdag 23 september 2000.
Emmer Courant van 1905 (datum onbekend).
Emmer Courant van 27 juli 1926.
Emmer Courant van november 1926.
Emmer Courant van december 1926.
Zuidenvelder van 25 augustus 2009: De geschiedenis vertelt (80 en 81).
Aanvulling en correctie H. Bos.
T. van Wieren-Bosklopper.


Bendien 12,5 jarig bestaan

In de ontwikkelingsgeschiedenis van Emmen moge de datum van 1 november 1937 als belangrijk geboekstaafd blijven omdat die dag nieuwe perspectieven opende over welker verwezenlijking men hierna niet rouwig behoeft te zijn.

Zo schreef de Emmer Courant in november 1937, toen de Gemeente Emmen een industrieterrein aan de Weerdingerstraat had verkocht aan de N.V. Bendien.

Zowel de pers als het gemeentebestuur was voldaan, dat een groot bedrijf als dat van Bendien ook een fabriek ging stichten in de Gemeente Emmen.

In de tijd, dat men het bovenstaande schreef, heerste alom grote werkloosheid en in vele arbeidersgezinnen in Emmen hoopte men, dat het nieuwe bedrijf enige vermeerdering van inkomen zou brengen en vast werk voor opgroeiende meisjes.

Ook de middenstand, die er belang bij heeft dat er geld in de werkende stand, was met het plan zeer ingenomen en bracht hulde aan het gemeentebestuur voor zijn bemoeiingen,

Met spoed werd daarna begonnen met de bouw van de fabriek en het was 21 juni 1938, dat de officiële opening kon plaats vinden; een belangrijke dag voor Bendien en voor de Gemeente Emmen. Bij de opening waren behalve de directie aanwezig tal van personeelsleden, de bouwers van de fabriek, vele genodigden waaronder de burgemeester, de heer Bouma en echtgenote, wethouders, raadsleden en hoofdambtenaren van de gemeente Emmen en vertegenwoordigers van de Kamer van Koophandel en van Ged. Staten.

Bij de opening memoreerde de heer Tj. Bendien, dat ongeveer een halve eeuw geleden dat zijn grootvader het bedrijf in Almelo stichtte en dat daar, gelijk in de nu te openen fabriek, werd begonnen met 20 à 25 meisjes, terwijl in 1937 er plusminus 1500 werkten.

In de loop der jaren werd het steeds moeilijker het fabriekscomplex in Almelo te vergroten en om de nodige werkkrachten te krijgen.

De directie besloot daarom elders nog een bedrijf te stichten en liet na rijp beraad de keuze op Emmen vallen. Gehoopt werd, dat het bedrijf in de toekomst zich ook hier flink zal kunnen ontwikkelen en werk zal kunnen geven aan velen.

De burgemeester bracht hulde aan de directie voor haar besluit om zich in Emmen te vestigen en zei, dat het gemeentebestuur van Emmen een gevoel van veiligheid gaf, dat Bendien niet een bedrijf was waar men alleen op winst bejag uit is, doch waar men ook erkent de sociale waarde, die een zaak dient te bezitten.

Spreker zeide, dat niet het geld de grootste betekenis vormde, doch het streven en dit streven had spreker in Almelo leren kennen.

Spreker gaf de verzekering, dat het gemeentebestuur dit nieuwe element in het economische leven der gemeente zou bevorderen en de directie mede zou inspireren om wat goeds tot stand te brengen. Nadat ook nog door enkele anderen het woord was gevoerd stelde Mr.Bouma met een druk op de knop de fabriek in werking en werd het eerste product vervaardigd, zijnde een jongensbroekje, dat door de directie aan mevr. Bouma werd aangeboden.

Het gebouw was aanvankelijk niet zo groot en voorlopig waren in de naaizaal een 50-tal naaimachines geplaatst: het atelier was eenvoudig, doch met een uitstekende ventilatie en veel licht

Nog voor het uitbreken van de oorlog werkten er 400 meisjes. Van uitbreiding gedurende de oorlog kon natuurlijk geen sprake zijn, doch na 1945 werd het bedrijf reeds driemaal uitgebreid en er werken thans plusminus 650 personen.

Door deze uitbreidingen, waarbij de modernste methodes werden toegepast zijn Bendien’s Confectieateliers een voorbeeld in Emmen van een modern bedrijf: een grote naaizaal, ruime kleedkamer, toiletten, wasgelegenheid. Smaakvolle kantine, personeelsgebouwtje, tuin met banken en fontein, bijzondere rijwielstalling en binnenkort zal thans in aanbouw zijn de badhuis voorlopig het sluitstuk vormen wat betreft de verzorgingsmogelijkheden voor het personeel.

In 1940 werd de heer Freeze bedrijfsleider en hij heeft het bedrijf onder zijn handen zien groeien en van hen die van 1938 af de groei hebben meegemaakt, kunnen wij nog noemen de mecanicien G. Kuiper en de dames J. Bolink, G. v.d. Veen, J. Boxem, T. Snippe, J. de Vries, M. Dol, G. Schepers en J. Letteboer.

Zij allen hebben steeds mede hun volle energie gebruikt om het bedrijf te doen worden tot wat het nu is en allen die in Emmen werken hebben daar in meerdere of mindere mate een aandeel in gehad.

Mede door het feit, dat in 1950 het 60-jarig bestaan van Bendien reeds op feestelijke wijze werd herdacht, wordt er van afgezien om voor Emmen thans het 12½-jarig bestaan een feestelijk aspect te geven. Toch meenden wij dit feit niet zonder meer mogen laten voorbijgaan, doch er in het personeelsblad melding van te moeten maken.

We spreken de hoop uit, dat in Emmen nog veel goeds zal worden verricht door allen en voor allen die er werkzaam zijn en wij met toenemende trots dit bedrijf mogen aanschouwen.

Bron:
"Het Oog van de Naald" 5e jaargang 5, november 1950.
Kroniek van de Historische Vereniging Zuidoost Drenthe 13e jaargang 3, december 2004.


Bendienplein 5 - Topografische Dienst

Topografische Dienst Emmen
Foto: © J. Withaar.

De Topografische Dienst vestigde zich in 1984 in Emmen. Het was toen nog onderdeel van het Ministerie van Defensie, gevestigd in Emmen.

Vanaf 2004 maakte de Topografische Dienst deel uit van het Kadaster. Bij de overgang van Defensie naar het Kadaster is afgesproken dat de Topografische Dienst voorlopig in Emmen gevestigd zou blijven.

In 2005 startte het Kadaster met een ontwikkelingstraject naar een landelijke organisatie, waarbij de regio's zouden verdwijnen en het aantal kantoren zou worden teruggebracht tot acht.

De Topografische Dienst Kadaster maakte onder de nieuwe naam Geo-Informatie onderdeel uit van de directie GEO.

In 2009 verhuisde de Emmer vestiging naar Zwolle.


Bendienplein 5 - Nationaal Archief

Op donderdag 20 juni 2019 opende het Nationaal Archief, gevestigd in Den Haag, een nieuwe locatie in Emmen.

Het beleid binnen de overheid is om zoveel mogelijk gebruik te maken van bestaande gebouwen. In dit geval is gekozen voor het voormalige gebouw van de Topografische Dienst in Emmen. Dit beschikt, vanwege de zware drukpersen die er vroeger stonden, over een sterke vloer, geschikt voor het dragen van de vele tonnen archief.

Het Nationaal Archief kan in Emmen 90 kilometer archiefmateriaal duurzaam opslaan. Ook beschikt het moderne, energiezuinige pand over een geavanceerde ontzuringsinstallatie waarmee de levensduur van kwetsbare papieren archieven wordt verlengd.


 
Neemt u tekst over? Vermeldt u dan ook de bron? (www.historisch-emmen.nl) Dank!