Oranjekanaal - bewoners

Oude foto's van Oranjekanaal gevraagd.

• in 1878 Hinderikus Garming, gehuwd met Antje Groothuis. (Na het overlijden van Hinderikus in 1893 is Antje in 1905 hertrouwd met Hendrik Jan Drenthen). Het café brandde af in 1934. Hinderikus en Antje hadden een boerderij, later ook café met winkel en stalhouderij. Hendrik Jan Drenthen had vermoedelijk een handel in pramen.
• in 1878, W. Groothuis, vervener, opende in 1886 een bakkerij met winkel, en begon in 1910 een landbouwbedrijf.
• xxxx, A. Frieling, vervener, winkelier en landbouwer
• xxxx, Jan Kuper op de boerderij, gesticht in 1898, van fam. Lamberts
• in 1907 D. Drent, landbouwer.

Oranjekanaal 25 - Bouwers Klompenmakerij

Foto: A. Arends.

Machinale Klompenmakerij De Populier.
Foto: J. Katerbarg.

Foto: J. Katerbarg.

Jan Bouwers (*1901), geboren te Oranjedorp was een zoon van Hendrik Bouwers en Ida Kuper. Hij huwde in 1926 met Egbertje de Jonge. Uit het huwelijk kwam 1 zoon voort, die slecht 2 dagen oud werd.

De woning van Jan Bouwers staat in het adresboek van 1932 vermeld als klompenmakerij. In 1935 emigreerde hij naar Canada, jaren later gevolgd door zijn broer Roelof.

Oranjekanaal - woning Frieling (1)

Vooraan links de boerderij van Frieling.
Foto: A. Arends.

Provinciale Drentsche en Asser Courant 09-03-1917.
Collectie A. Arends.

Willem Frieling 1917-1945.

Bericht ter aarde bestelling W. Frieling.
Collectie A. Arends.

Verzetsheld Willem Frieling was in feite een Oranjedorper Verzetsheld. Hoewel in Emmermeer de W.Frielingstraat naar hem is genoemd, was hij een geboren Oranjedorper.

Willem Frieling (*07-03-1917 Oranjedorp), was een zoon van Willem Frieling en Grietje Wilms. Vreemd genoeg geeft de website Alle Drenten zijn geboortedatum niet aan. Hij was kantoorbediende van beroep.

Hij heeft in de Tweede Wereldoorlog meerdere wapentransporten verzorgd. Hij werd op 13 januari 1945 gearresteerd en op 8 maart 1945 (één dag na zijn verjaardag!!) samen met 116 anderen, onder wie twee verzetspersonen uit Emmen, bij de Woeste Hoeve gefusilleerd als represaillemaatregel voor een aanslag op Hanss Rauter.

In de nacht van 6 op 7 maart 1945 raakte de SS-officier Hanns Albin Rauter, de nazi-Duitse leider van de politie in Nederland, bij de Woeste Hoeve op de oostelijke Veluwe zwaargewond bij een toevallige aanslag.

Het verzet wilde een vrachtwagen buitmaken om te gebruiken voor het vervoer van vlees. Diezelfde avond was Rauter met chauffeur en een adjudant Untersturmführer, vanuit zijn hoofdkwartier te Didam onderweg naar Apeldoorn. Hij reed in een grijsgroene BMW-cabriolet die de verzetsstrijders in het donker aanzagen voor de vrachtwagen waarop ze aan het wachten waren.

Willem Frieling (1917-1945) woonde later aan de Wilhelminastraat 70 in Emmen.

Proviciale Drentsche en Asser Courant 15-05-1945.

Rechts: de boerderij van Jo en Griet Frieling (Bladderswijk oz 1). Dit was ook een café/winkel
van de ouders van Jo (Albert en Jantje Frieling)
Achteraan de "houtstek" van Albert Frieling
aan de Verbindingswijk.
Foto A. Arends.

De woning van Frieling met oorspronkelijke
Kollingsveense steen voor het huis van A. Frieling.
Foto: A. Arends.

Toen de Frielings op Oranjedorp kwamen te wonen, is Albert Frieling in het huis gaan wonen wat de houtstek wordt genoemd. Zijn broer Willem Frieling woonde in de boerderij met adres Bladderswijk oz 1. Later zijn beide broers van plaats gewisseld.

Albert Frieling (1862-1949) huwde in 1894 met Jantien Lanting. In de huwelijksakte wordt Albert Frieling vermeld als houthandelaar. Uit dit huwelijk kwamen zeven kinderen voort.

Eén van deze kinderen, Willem Frieling (*1895 Oranjedorp), ging de hier gebouwde woning bewonen met zijn vrouw Lammechien Evers (*1895 Zuidbarge). Zij waren in 1920 gehuwd. Uit dit huwelijk kwamen drie kinderen voort.

Willem en Lammechien hebben de grote Drentse veldkei bekostigd en die naast hun huis geplaatst. Op de kei stond geschilderd: "Kollingsveen". Eind jaren zeventig is de oude woning van de Frielings afgebroken, en toen heeft iets of iemand bepaald dat de steen met Kollingsveen erop naar de Oosterwijk werd verplaatst, waar toen een gemeentelijke kwekerij was.

Inwonend bij Lammechien Evers waren: Ab Vrieling en Roelie Arends. Noot: Roelie hertrouwde na het overlijden van haar man met Willem Trip, een bekende bakker in Oranjedorp).

Ook hebben hier Koos en Geesje De Blaauw met hun zoon gewoond en in het begin ook bakker Deen voordat hij een bakkerij liet bouwen.

Woning van brugwachter Kuik.
Foto: A. Arends.

Deze woning was van oorsprong een brugwachterwoning. Over de Eerste Boerwijk lag toen een draaibrug. Hier woonden de volgende families:

Johannes Kuik (*1898 Barger-Oosterveen) huwde in 1918 met Wilhelmina Ritskeliena Kuiper (*1898 Emmer-Compascuum). De ouders van de bruid waren toen reeds overleden. Omdat Wilhelmina Ritskeliena nog minderjarig was, gaven de toezichthoudende voogden toestemming voor het huwelijk waaruit twee kinderen voortkwamen. Wilhelmina Ritskeliena overleed in 1925 op de jonge leeftijd van 26 jaar.

Johannes Kuik (*1898 Barger-Oosterveen) huwde in 1926 met Jantje Zwaanstra (*1895 Oranjedorp). Uit dit huwelijk kwamen nog vijf kinderen ter wereld.

Aan het Oranjekanaal zuidzijde, tussen de Bargersluis en de aansluiting op de Bladderswijk heeft de coöperatieve loods gestaan waar onder andere dorsmachines stonden. Zie Googlemaps coordinaten 52.751889,6.925364.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft Johannes Kuik, gehuwd met Jantje Zwaanstra, achter deze loods een onderduikershol gegraven om onderdak te bieden aan buurtgenoten.

Foto: A. Arends.

Geheel links, Oranjekanaal noordzijde, woonde de sluiswachter Chris Drijver met zijn vrouw Femmie van Wijk en hun twee kinderen.

Deze woning is omstreeks 1962 gebouwd.

In de derde woning, Oranjekanaal noordzijde 39, woonde Willem Nijenkamp en Hillechien Tibbe met hun vijf kinderen.

Woning Katerberg.
Foto: A. Arends.

Hier woonden Hendrik Katerberg en Antje Trip, dochter van bakker Willem Trip, met hun vier kinderen.

Sluis I in de Verbindingswijk.
Tussen de bomen links stond het huis
van veldwachter W. Meijer.
Foto: S. Hoek-Beugeling.

Foto: A. Arends.

Naar aanleiding van het rapport van burgemeester "op het adres van H.J.Drenthen en Cons" werd in november 1908 besloten te Oranjedorp een politieagent aan te stellen. Dit bleek nodig te zijn om rustverstoringen en wanordelijkheden tegen te gaan.

Bron: Proviciale Drentsche en Asser Courant van 07-11-1908.

Al in mei 1908 verscheen een bericht in de krant dat een aanvraag "niet van allen grond ontbloot was". Een zekere J. werd als dader aangemerkt de arbeider K. te Oranjedorp tot bloedens toe in het gezicht te hebben verwond met een scherp voorwerp.

Bron: Proviciale Drentsche en Asser Courant van 11-05-1908.

De eerste politieagent werd Wiebe Meijer. Hij werd in 1908 al genoemd als bediende bij de politie onder veldwachter A. Grooters. Van 1911 tot 1918 werd hij genoemd als bediende te Oranjedorp.

Wiebe Meijer (1872-1942) was een zoon van Roelf Meijer en Klaaske Maans en werd geboren te Zevenhuizen (Leek). Hij huwde in 1916 met Elsien de Jonge uit Emmen.

Op 3 augustus 1915 vergaderde de raad van Emmen over een voorstel van B&W grond aan te kopen van de Drentsche Veen- en Kanaal Maatschappij voor een woning voor een dienaar van politie te Oranjedorp.

Advertentie Provinciale Drentsche en Asser Courant 7 november 1915.

De Provinciale Drentsche en Asser Courant van 21-10-1915 vermeldt de uitslag van de aanbesteding van de dienderwoning. Inschrijvers waren H. Meijer voor f 3.159,- A. Frieling voor f 3.360,- en G.A. Vos voor f 2.800,-. De aanvraag werd (voorlopig) niet gegund. Toch kreeg de politieambtenaar wel een woning.

In 1924 werd de woning onderhands verhuurd voor f 150,- per jaar (bron: PDAC 30-10-1924). Dat was f 25,- goedkoper dan de oorspronkelijke huurprijs. De PDAC van 7 februari 1924 dat deze toegekend was aan "den oud dienaar van politie Meijer".